لایه ی اوزون
![]() |
![]() |
![]() |
دلایل تخریب لایه ی ازنتصاویر برای لایه ی اوزون |
![]() |
![]() |
![]() |
بر اساس ادعای كاشف گازهای CFC،توماس میر گلی جونیز، تركیبات CFCنه قابل اشتعال هستند و نه سمی اند.البته غیر قابل اشتعال بودن آنها همان گونه كه خود او در یك آزمایش ساده نشان داده بود ،به اثبات رسیده است ولی عدم سمی بودن آنها موضوعی است كه نیاز به تفسیر دقیق و تجدید نظر در بخشی از ادعای كشف مذكور دارد. گازهای CFC-11 وCFC-12 اولین بار به عنوان دافع حشرات به كار رفته بودند و بعدا در بسیاری از قوطی های محتوی اسپری ، مانند خوشبو كننده بدن و هوای محیط ،افشانه های شیشه شور، رنگ های فوری صنعتی و ساختمانی و دهها محصول مشابه دیگر مورد مورد استفاده فراوانی قرار گرفتند ، ولی CFC-13كه به عنوان حلال مناسب جهت زدودن آلیاژها و چسب و روغن از روی سطوحی كه می بایست كاملا از هر گونه آلودگی ناچیز عادی باشند مورد استفاده قرار داده اند. این ماده دارای قابلیت های متفاوتی است ،از این رو نمی توان به جای سایر حلال های حاوی كلر كه بسیار سمی هستند قرار دارد. به همین لحاظ رشد افزاینده آن از سایر CFCها بیشتر بوده و تولید آن از مرز 160 هزار تن در سال تجاوز كرده است. -هالون هاتر كیبات آلی تماما هیدروژنه ،با عامل هیدروژن ،نظیر CH BrوCH CCl و... هستند كه از انجایی كه در حال حاضر ،هالون ها تنها در مقادیر اندك تولید می شوند ،نقش آنها در از بین بردن لایه ازن در مقایسه با تركیبات CFCاز اهمیت كمتری برخوردار است. مع الوصف در صورت افزایش انتشار هالون ها به ویژه هالون-1211 و هالون-1301این امر ممكن است تغییر كند. مكانیزم اصلی تجزیه به شكل تجزیه نوری توسط تشعشعات امواج UVبا طول موج های 190 الی 220 نانو متر می باشد . این نوع تجزیه مولكول ها ،منجر به تشكیل اتم های كلر یا برم می گردد كه به عنوان یك كاتالیست طی یك سری فعل و انفعالات شیمیایی لایه ازن را از بین می برند. -اكسید ازت منبع اكسیدای ازت،اگزوزاتومبیل ها،مزارع وكشتزارها به خصوص كشتزارهای برنج،كودهای ازته،صاعقه،آتش فشان ها،گازهای خروجی ازهواپیماهای مافوق صوت((HSCTو مادون صوت شامل اكسید های نیتروژن ((NO ،بخار آب، هیدرو كربن های سوخته ،مونو اكسید كربن ،دی اكسید كربن و دی اكسید سولفور میباشد. از اوایل سال 1971،عملكرد تخریبی اكسیدهای ازت( NO)بر روی لایه ازن در استراتوسفر و افزایش غلظت ازن در تروپوسفر مورد توجه قرار گرفت. در اثر سوختن 176میلیون سوخت هواپیما در سال1990 حدود550 میلیون تن CO و 220 میلیون تن بخار آب ،5/3 میلیون تن اكسید های نیتروژن18/0 میلیون تن SO تولید گردید. حداقل 60% سوخت استفاده شده هواپیماهای سوزدر ارتفاع بیش از9Km بالای سطح دریا واقع می گردد.
-هالوژن ها مواد شیمیایی هالوژنه ای كه سوراخ كردن یا صدمه زدن به لایه ی ازن به آنها نسبت داده شده اغلب از تر كیب عناصری چون كلر،فلور،برم،ید و گازهای اتان و متان تشكیل می شوند. شماری از این عناصر به جای Hهای موجود در فرمول مولكول متان و اتان می نشیند و به نام مواد شیمیایی هالوژنه یا هالوژن ها و یا مواد شیمیاییCFC شهرت دارند كه مكانیزم آنها مشابه CFCمی باشد. -متیل بروماید(در بخش صنعت و كشاورزی) متیل بروماید كه مورد استفاده در بخش كشاورزی است یك ماده شیمیایی بی رنگ و بی بو بوده كه برای انسان و لایه ی ازن بسیار خطر ناك است. طبق گزارشات UNEP،برم موجود در متیل بروماید، 50برابر مخرب تر ازCl موجود در CFCها برای ازن می باشد. UNEPدر حال حاظر برای حفظ لایه ازن بیشتر بر ضرورت حذف متیل بروماید در بخش صنعت و كشاورزی تاكید دارد و قدرت تخریب آن برابر 7% می باشد و یكی از آفت كش های قوی بوده كه 80% آن در كشورهای توسعه یافته مصرف می گردد. -تترا كلرید كربن( CCl ) احتمال می رود كه اضافه كردن كلر به آبهای آشامیدنی و فاضلابها ،منبع CCl كه كلر اتمی را در جو آزاد می كند باشد.
|